6 Redenen Waarom Mensen Niet Luisteren (En Hoe Het Wel Moet)

Wedden dat je de kreet ‘je luistert niet naar me’ regelmatig hebt geslaakt? Vooral tegen je partner waarschijnlijk… Maar wees eens eerlijk: beet iemand jou dit ook wel eens toe? Hoe komt het toch dat mensen soms slecht luisteren? En hoe kom je van slechte luistergewoonten af?

 

Denk bij slecht luisteren ook eens aan de veelgebruikte begroeting ‘hé, hoe gaat ie?’, waarna je snel doorloopt als iemand echt wil reageren. Of aan de quasi-geïnteresseerde gesprekjes op het werk na het weekend. Zoals dit in voorbeeld:

 

“Hoe was je weekend?”
“Leuk! We zijn met familie in een huisje geweest.”
“Oh ja, erg hè, ik heb met m’n vriend op het strand gewandeld, lekker rustig.”
“Nog de deur uit geweest?”
“Nou ja, uitwaaien op het strand dus.”
“Ik weet precies wat je bedoelt, lekker relaxed… een tijdschriftje erbij.”

 

Een troost: iedereen heeft er last van. En het is zeker niet altijd uit desinteresse.

 

Hoe komt het dat je soms/vaak/altijd slecht luistert (streep door wat niet van toepassing is…)?

 

    1. Je bent teveel met jezelf of andere zaken bezig. Dat kunnen zowel activiteiten als gedachten zijn. Zelfs de gedachte: hoe zal ik zo reageren?
      Voor sommige mensen is dit een karaktertrek, maar vaak komt het door de omstandigheden. Je hebt het bijvoorbeeld te druk en denkt tijdens het gesprek alweer aan wat je allemaal nog moet doen. Of je leest net een interessant artikel over luisteren ;-).
      Waar dit toe leidt? Je pikt alleen de signalen op die voor jou relevant zijn. Vereenvoudigt boodschappen. Of legt verkeerde accenten. Dit gebeurt natuurlijk ook bij mensen die écht geen interesse in hun gesprekspartner hebben en vooral willen roddelen of sterke verhalen willen vertellen…
    2. De opnamecapaciteit van onze hersenen is zo’n 300 woorden per minuut, terwijl een gemiddeld persoon spreekt met maar 100 tot 140 woorden per minuut. De verleiding is dan groot om de restcapaciteit van onze hersenen op te vullen met andere gedachten.
    3. Er is ruis op de lijn, zoals ruziënde kinderen op de achtergrond of een bekende die je voorbij ziet lopen.
    4. Mensen houden van logisch afgeronde en zinvolle verhalen. Daardoor hebben ze de neiging om gaten te dichten met zelfverzonnen details.
    5. We zijn snel geneigd boodschappen te interpreteren in termen van ervaringen en kennis die we al hebben.
    6. Je bent onzeker of angstig bij je gesprekspartner, waardoor je zelfs de onnozelste opmerking opvat als een persoonlijke aanval (hiervan hebben pubers bijvoorbeeld veel last).

 

Hoe word je wél goed in luisteren?

 

    1. Geef je gesprekspartner aandacht: stimuleer hem om door te praten via non-verbale signalen, zoals oogcontact, een ontspannen lichaamshouding, hoofdknikken, ‘en toen?’, ‘mm, mm’.
    2. Stel vragen: waarbij het vooral gaat om open vragen, zoals ‘hoe bedoel je precies’ en ‘wat vond je ervan?’. En vermijd gesloten vragen, bijvoorbeeld: ‘je bent zeker thuis gebleven dit weekend?’. Die zijn al snel suggestief.
    3. Parafraseer: geef in je eigen woorden een korte herhaling van wat de ander net heeft gezegd. Dan voelt je gesprekspartner zich gehoord en kun je meteen checken of je zijn verhaal goed hebt begrepen. Bijvoorbeeld: (persoon A) “Ik ben gescheiden en woon alleen met mijn dochter. Nu ze vier is geworden en naar de basisschool gaat, kan ik niet meer in de fabriek werken. Want dan moet ik om 07.00 uur beginnen, terwijl de voorschoolse opvang pas om 07.30 uur opengaat. Er is niemand anders om mijn dochter zo vroeg op te vangen, dus nu zit ik helaas werkloos thuis.” (persoon B) “Dus omdat je dochter nu naar school gaat, kun je je oude werk niet meer uitoefenen en zoek je iets nieuws, vanaf een uur of 08.00?”
    4. Reflecteer gevoelens: geef kort en in je eigen woorden weer welke gevoelens er in de woorden van de ander doorklinken. Je gesprekspartner voelt zich dan begrepen en geaccepteerd. En het heeft een controlefunctie voor jezelf. Bijvoorbeeld: “Daar baal je flink van, zo te merken.”
    5. Vat samen: dit lijkt op parafraseren (zie punt 3), maar gaat over een langer deel van gesprek of het hele gesprek. En het bevat zowel een verkorte weergave van de inhoud van het gesprek als een reflectie van gevoelens. 

 

Als je dit alles tot in de puntjes beheerst, ben je natuurlijk een echte ‘pro’ en kun je zo tv-interviewer of psycholoog worden ;-). Maar met een beetje bijschaven kom je ook al een eind.

 

Mocht je zelf nog gouden luistertips hebben, laat ze dan hieronder weten.

 

Mensen zijn trouwens ook niet altijd even goed in meeleven. Daarover schreef ik ‘Mag ik misschien een beetje medeleven?!’.

 

[Bron: Gespeksvoering: basisvaardigheden en gespreksmodellen, H.T. van der Molen e.a.]

Wat denk jij?

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *

16 Comments
  • Petra
    november 18, 2018

    Ik hoopte een antwoord te vinden waarom erzo slecht geluisterd wordt . Veel mensen schieten bij een gewone vraag al in de verdediging of beginnen direct aan te vallen of over hun eigen standpunt te praten . Helaas lees ik ook hier na een heel kort bemoedigend stukje ,allerlei adviezen om een goede luisteraar te worden . Geloof me dat weet ik al . Nu nog mensen die ook naar mij luisteren zodat ik me niet constant overvleugeld en niet te moeite waard vind

    • Vicky
      oktober 11, 2022

      U heeft gelijk, raar dat er op heel die tijd niemand u heeft geantwoord. Ben het ermee eens nochtans. Ik verwachtte ook iets heel anders, ook al is er zoiets als ‘verander de wereld, begin bij jezelf’, het komt toch weinig to the point over.

      Ook ik vraag me vaak af waarom ik nog moeite doe om naar sommigen te luisteren. Omdat ik een empaat ben.

      Terwijl sommigen niet eens kunnen volgen wat ik zeg, zero geduld hebben en steeds het gesprek willen doen vooruit gaan. Ik praat over één kat, ze beginnen over een andere kat.

      Dan stel ik me de vraag: ‘waarom vraag je het dan, als je niet kan luisteren en het je schijnbaar niet interesseert?’

  • Stef
    september 17, 2017

    Kort en bondig en best goed, maar alweer langs mijn zijde. Hiermee bedoel ik: ik ‘moet’ alweer een betere luisteraar worden. Wat als ik dat doe (of al ben)? Daarmee luisteren de mensen nog niet naar mij. Het artikel was net ‘waarom mensen niet luisteren’. Met zelf een betere luisteraar te worden verander ik anderen niet. Integendeel. Mensen vinden je dan vaak een leuke gesprekspartnet en zoeken je vaker op, maar bieden zelf nooit ruimte aan jou.

    • Miriam
      september 17, 2017

      Bedankt voor je feedback, Stef! Hopelijk heb ik met het eerste deel wel een beetje bijgedragen aan je begrip voor slechte luisteraars. Wat jij aanstipt, lijkt vooral te gaan over mensen die misschien wel ‘kunnen’, maar niet ‘willen’ luisteren, omdat ze teveel met zichzelf bezig zijn. Dat is inderdaad ook vervelend. ‘Praters’ kunnen juist weer het gevoel hebben dat ze altijd maar het gesprek gaande moeten houden en de gezelligheid erin moeten brengen. Ik denk dat er weinig anders opzit dan een manier te vinden om met dit soort verschillen tussen mensen om te gaan. Wat ik bijvoorbeeld steeds vaker doe is me vooral te richten op gelijkgestemden en een gesprek met weinig wederkerigheid sneller af te kappen. Misschien vind je in dat kader mijn artikel over copingstrategieën interessant (https://passievoorpsychologie.nl/problemen-probeer-nieuwe-copingstrategie/).

  • RE Hillebrandt
    maart 7, 2017

    Beste Miriam,
    Ik loop al enige tijd met een vraag.
    Ik geef wel eens aan mensen aan dat als ze spreken of denken ze niet meer kunnen luisteren en of dit waar of niet waar is, is een vraag aan u.

    Het is zeer onhandig als je iets wilt uitleggen en dat mensen vrij direct of zelfs tijdens het uitleggen al direct beginnen te spreken.
    Dit is een groeps verband een heel stuk minder omdat waarschijnlijk het fatsoen om niet te spreken groter is, maar wat gebeurd er in die hoofdjes?
    Mijn gedachte is dan dat er gewoon niet geluisterd word en dat er vaak een defensieve houding genomen word waardoor de ‘uitleg’ gewoon helemaal niet aankomt.
    Mijn gedachte is dan, ik had beter helemaal niets kunnen zeggen er word toch niet geluisterd.

    Heeft u hier een gedachte over?
    Mvg RE Hillebrandt

    • Miriam
      maart 9, 2017

      Bedankt voor je reactie! Spreken, denken en luisteren kunnen wel samengaan. Denk bijvoorbeeld aan nadenken en muziek luisteren tijdens het autorijden. Je gedachten kun je zelfs niet uitzetten! Alleen presteer je wel minder goed door dat multitasken… (dus als je praat, luister je minder goed). Ik kan me voorstellen dat je baalt van slechte/defensieve luisteraars. Maar die zijn er helaas gewoon. Hopelijk helpt het je om te beseffen dat iedereen er last van heeft en er geldige menselijke redenen voor zijn. En misschien kun je er voor jezelf een uitdaging van maken om de inhoud en vorm van je boodschap zo interessant te maken voor je doelgroep dat die aan je lippen hangt? ;-).

      • Erwin
        juli 7, 2017

        Ik wil hier toch echt wel op reageren, doordat je zegt: “Denk bijvoorbeeld aan nadenken en muziek luisteren tijdens het autorijden. Je gedachten kun je zelfs niet uitzetten! Alleen presteer je wel minder goed door dat multitasken… (dus als je praat, luister je minder goed)”
        Het verwondert mij dat iedereen nog altijd de verkeerde opvatting heeft van “multitasken”, multitasken bestaat niet! Er is niemand die zelfs maar kan multitasken, het is een illusie die men heeft betreffende de snelheid waarmee gedachten (kunnen) wisselen.
        Nadenken en muziek beluisteren… men doet dat 1 voor 1, in een tempo waarin men denkt dat men beide tegelijk doet. Als je echt nadenkt tijden het auto rijden (automatische piloot) dan luister je niet naar de muziek, je hoort de muziek wel, maar dat is niet luisteren. Dit is zoals de geluiden die de “rest” moeten opvullen van je geest qua input.

        • Miriam
          juli 8, 2017

          Beste Erwin, ik ben benieuwd naar de onderbouwing van je verhaal! (Verdeelde) aandacht is een van de meest onderzochte onderwerpen binnen de psychologie. In het dagelijks leven moet je zoveel dingen tegelijk doen. En afhankelijk van diverse variabelen (zoals de moeilijkheid van en ervaring met de taak), lukt dat de ene keer beter dan de andere. Bij meerdere enigszins complexe taken (zoals autorijden, ‘echt’ muziek luisteren en ‘goed’ over iets nadenken) is inderdaad vaak sprake van ‘switchtasken’, waarbij je steeds van concentratie wisselt. Maar als je het niet tot op de seconde (of minder) bekijkt, voer je die taken wel allemaal tegelijk uit. Dus ik denk dat het om een definitieverschil gaat.

  • Enkky
    november 27, 2016

    Mijn leven was vooral goed zijn voor mezelf.Dus het kon ook niet anders dan dat ik slecht luisterde.Ik probeerde het wel maar het lukte erg slecht.Op één of andere manier blijf ik mezelf het belangrijkste vinden.Ik heb het goed luisteren maar opgegeven.

    • Miriam
      november 29, 2016

      Bedankt voor je eerlijkheid! Goed luisteren (wederkerigheid) is inderdaad niet met elke persoonlijkheid even makkelijk. Maar toch kan het – voor het aangaan van échte relaties – lonen erin te (blijven) investeren. Zie bijvoorbeeld dit filmpje van een zelfbenoemde narcist: psycholoog Martin Appelo: https://www.youtube.com/watch?v=RSd317TLlbc.

  • Ries van den Nieuwenhuizen
    oktober 2, 2016

    Beste Miriam,

    Bedankt voor je waardevolle tips. Ik heb me al enige jaren verdiept in de invloed van de non-verbale communicatie. Een boeiende onderneming. Kijk a.u.b. eens op http://www.echtluisteren.com en http://www.nietsturendecommunicatie.nl.

    • Miriam
      oktober 3, 2016

      Goed initiatief om écht luisteren in de hulpverlening een ‘boost’ te geven!

  • jelle
    april 4, 2016

    Leuk om te lezen! Helaas pleit ik er ook snel schuldig aan :p Het zal misschien niet je bedoeling zijn maar ik vrees dat ik eerder het ‘ waarom mensen niet luisteren’ deel ga gebruiken als excuus :p

    • Miriam
      april 4, 2016

      Dat kan natuurlijk ook! Met zo’n uitleg stel je de ‘klager’ in ieder geval een beetje gerust 🙂

  • Mariska van Vugt
    maart 27, 2016

    Leuk deze tips te lezen Miriam. Veel van deze luistertips heb ik leren toepassen voor mijn werk (Rayonmanager)en heb er veel profeit van bij het opbouwen van een goede relatie met mijn gesprekspartners (Dental high Care professionals) Toch weer goed om ze weer eens te lezen. Ik ga het “samenvatten” direct weer proberen toe te passen tijdens deze gesprekken. Bedankt ?

    • Miriam
      maart 28, 2016

      Leuk dat jij er als ‘luisterprof’ ook nog een beetje profijt van hebt! 🙂

Vorige
Winactie: maak kans op een boek naar keuze!
6 Redenen Waarom Mensen Niet Luisteren (En Hoe Het Wel Moet)

My Facebook Page