Mag ik misschien een beetje medeleven?!

Als je erop let, zijn er maar weinig mensen die écht naar de problemen van anderen kunnen luisteren. Zonder meteen met goedbedoelde adviezen en dooddoeners te komen. Terwijl je mensen in stress-situaties juist zo goed helpt met een luisterend oor. Lees hier waarom dat zo is en hoe je dat doet. 

 

Stel: je bent na weken hard studeren gezakt voor een belangrijk examen. Je zit verslagen op een bankje in de gang, de docent loopt langs en zegt: “Kop op, een derde van de studenten is gezakt; de meesten halen het de tweede keer wel.”
Voel je je al beter?
Mwah.

Een medestudent loopt langs: “Gezakt?” Hij komt naast je zitten en zegt: “Dat is balen.” Voelt een stuk minder alleen en mislukt, toch?

 

Zoiets overkwam en inspireerde de Amerikaanse psycholoog Carl Rogers. Hij is een bekende vertegenwoordiger van de humanistische psychologie. Deze beweging was vooral in de jaren ’70 populair. Ze gelooft sterk in het eigen kunnen en de eigen verantwoordelijkheid van mensen. Plus het belang van ‘positieve aanvaarding’. Dat wil zeggen: je accepteert alles wat iemand ervaart en zegt, zonder voorwaarden. Deze manier van luisteren is ook nu nog een belangrijke pijler van de geestelijke gezondheidszorg. En ook jij kunt mensen ermee helpen.  

 

Medeleven is gezond

 

Waarom medeleven zo belangrijk is? 

Je wilt, vooral als het net is gebeurd, dat je leed wordt gezien. Dan neemt je stress af. En dat is meteen beter voor je lichamelijke gezondheid.

Wist je bijvoorbeeld dat getrouwde mensen minder snel overlijden aan een hartaandoening dan alleenstaanden? Sociale steun, met minder stress als gevolg, is hierin de cruciale factor.

Dus wat je níét moet zeggen als iemand zich rot voelt:

• Het valt toch wel mee.
• Er zijn mensen die ergere dingen meemaken.
• Dat kun je toch gewoon zus en zo oplossen.
• Je hebt er in elk geval van geleerd.
• Dan had je maar beter je best moeten doen.

Zelf kreeg ik dit soort opmerkingen bijvoorbeeld toen ik ongewenst kinderloos was. Vaak zeiden mensen: “Je moet het gewoon loslaten.” Alsof dat lukt als kinderen krijgen niet vanzelf gaat. En alsof het m’n eigen schuld was. Opmerkingen als ‘jij kunt tenminste uitslapen’ en ‘neem een hond’ vond ik ook zeker niet leuk. 

 

Maar ik bedoel het toch goed

 

Volgens Roos Vonk, hoogleraar sociale psychologie, zeggen mensen dit soort irritante en kwetsende dingen niet uit boosaardigheid, maar juist door betrokkenheid en medeleven.

Die ander kan het niet aanzien dat je verdriet hebt en wil dat het niet bestaat, dat het weg is, want hij of zij lijdt met je mee. Dat geeft een gevoel van boosheid en onmacht: als je nu maar niet…, dan zou je je nu niet zo voelen. (En ik ook niet!) In plaats van verdrietige gevoelens te erkennen voor wat ze zijn, wil men ze oplossen of wegpraten.

Misschien help je er iemand na een tijdje mee om z’n zinnen te verzetten. Of om een schop onder z’n kont te geven. Of wat dan ook.

Maar tot de tijd er rijp voor is, geldt: wat gij niet wilt dat u geschiedt, doet dat ook een ander niet. ‘Wat rot voor je’ zeggen is vaak al genoeg. 

 

Wat vind jij heel irritant om te horen als je ergens mee zit?

 

Mensen zijn trouwens in het algemeen niet altijd even goed in luisteren. Daarover schreef ik ‘6 redenen waarom mensen niet luisteren (en hoe het wel moet)’.

 

[Bronnen: Column ‘Meeleven’, Roos Vonk, Psychologie Magazine oktober 2011; Health psychology – Biopsychosocial interactions, Sarafino; Klinische Psychologie: Theorieën en psychopathologie, Van der Molen e.a.]