Mindfulness: Dit Is Het (Niet) (+ Gratis Mindful Sunday)

Zelf heb ik nog geen cursus mindfulness gedaan. Maar ik loop geloof ik hopeloos achter, want de aanbieders schieten als paddenstoelen uit de grond. Behalve dat je er bewuster door leert leven, werkt zo’n cursus ook écht (een beetje) tegen bijvoorbeeld angst, depressie, pijn en stress, zo blijkt uit wetenschappelijk onderzoek. Zelf associeer ik het vooral met de ‘rozijnoefening’, waarbij je niet hap-slik-weg, maar met volle aandacht één rozijntje eet. Maar wat mindfulness nou precies inhoudt? Gϋldane Döymaz, gecertificeerd mindfulnesstrainer, coach en lachyogadocent bij Groeiparel, legt het ons in dit gastblog uit. Én geeft zes plaatsen weg voor een gratis ‘Mindful Sunday’.

 

[GASTBLOG]

 

Wat is mindfulness?

 

De oorsprong van mindfulness (in het Nederlands: achtzaamheid) ligt in het boeddhisme, en is verwant aan meditatie. In het westen werd de term bekend door de Amerikaanse moleculair bioloog Jon Kabat Zinn. Hij definieerde mindfulness als ‘aanwezig zijn zonder oordeel, van moment tot moment, met vriendelijke en open aandacht’. Kort gezegd: accepteren wat er nú is.

Maar dat blijkt nog niet zo eenvoudig. Want we leven nu eenmaal in een snelle maatschappij, waarin we voortdurend oplossingsgericht bezig zijn. Is er een probleem of uitdaging? Voor je er erg in hebt, ben je op zoek naar een oplossing: de doe-modus. Soms is dat effectief, maar niet altijd; je kunt er ook overbelast door raken.

Mindfulness helpt je om wat minder te doen en na te denken, en wat meer ’te zijn’ en te ervaren. Op die manier train je jezelf ook om je gedachten, emoties en gevoelens te zien voor wat ze zijn. Soms zijn je gedachten namelijk zo sterk aanwezig, dat ze zich onterecht als feiten presenteren. Daardoor kom je er niet los van en beheersen ze je leven [red. zie ook cognitieve gedragstherapie].

 

Ik stoor me aan je ademhaling

 

Aan de hand van dit voorbeeld wordt mindfulness je hopelijk nóg duidelijker:

Een echtpaar mediteert samen. Na afloop zegt de man tegen zijn vrouw: “Kun je nu even weggaan? Ik heb me namelijk enorm gestoord aan je ademhaling, waardoor ik me niet kon concentreren. Ik wil de oefening nog een keer doen.”

De man bedenkt dus een oplossing voor z’n probleem, buiten zichzelf. Dat is wat veel mensen doen: ze zoeken voorwaardelijke situaties om zich prettig te voelen. In dit voorbeeld is dat: z’n vrouw moet weggaan. Je kunt ook denken aan: meer geld verdienen of de ideale baan, opleiding, gezinssituatie of partner vinden. Niet alleen zijn mensen geneigd om naar de toekomst te kijken, ze blijven ook vaak hangen in het verleden. Terwijl je er over het algemeen juist gelukkiger van wordt als je accepteert wat er nú is en je richt op wat je op dit moment zelf in de hand hebt.

Wat zou er gebeurd zijn als de man gewoon voor zichzelf had opgemerkt dat hij geïrriteerd was en dit zonder oordeel had geaccepteerd (‘dat is nu eenmaal zo’)? Als hij met mildheid en vriendelijkheid naar zichzelf had gekeken (‘ik ben ook maar een mens’)? Dan had hij de ruimte gevonden om weer verder te gaan, zo leert mindfulness je.

Het gaat er dus niet om wat er op je pad komt, maar hoe je ermee omgaat. En je kunt er op ieder moment opnieuw mee beginnen om dat bewust te doen.

 

Het effect van mindfulness

 

Behalve als een manier om met meer aandacht te leven, kan mindfulness ook een steentje bijdragen aan het verminderen van bijvoorbeeld angst, depressie, chronische pijnklachten en overmatige stress.

Jon Kabat Zinn, die de oosterse meditatie in de westerse wereld bracht, ontwikkelde hiervoor het mindfulness stressreductieprogramma. Jaren later kwamen de psychologen Mark Williams, John Teasdale en Zindel Segal met een mindfulnessprogramma voor mensen die kampten met een terugkerende depressie (Mindfulness Based Cognitive Therapy). Mindfulness wordt onder andere ook ingezet op de werkvloer, bij verlieservaringen en voor kinderen en ouderen.

Al sinds de jaren tachtig doen wetenschappers onderzoek naar de effectiviteit van mindfulness bij psychische klachten. En dat gebeurt steeds meer. Zo verscheen er in 1982 de eerste Engelstalige wetenschappelijke publicatie over; in 2011 waren dat er maar liefst 397. In Nederland houden onder meer de Universiteit van Maastricht en het Radboud Universitair Medisch Centrum voor Mindfulness zich bezig met onderzoek op dit gebied.

 

Hoe vind je een goede mindfulness-trainer?

 

Wil jij mindfulness ook onder de knie krijgen? Dan is het goed om jezelf af te vragen wat jíj belangrijk vindt aan een mindfulnesstrainer. Let bijvoorbeeld op het volgende:

• Is de trainer lid van een van de twee beroepsverenigingen: VMBN of VVM? De eerste hanteert strenge toelatingseisen. Sommigen voldoen hier niet aan of kiezen om een andere reden om geen lid te worden. Dit betekent niet automatisch dat ze niet goed zijn.
• Vraag aan anderen of ze een mindfulnesstrainer kennen en aanbevelen.
• Bekijk of de website van een trainer je aanspreekt.
• Vraag een kennismakingsgesprek aan en laat je goed informeren over wat de trainer van je verwacht tijdens de training. Vaak merk je tijdens zo’n gesprek ook of er een klik is. En je kunt na afloop nóg beter bedenken of dit voor jou het juiste moment is om met een mindfulnesstraining te beginnen.
• Ben je onder behandeling van een psycholoog of gebruik je medicijnen tegen psychische aandoeningen? Raadpleeg dan eerst je psycholoog of huisarts voordat je begint.

Wees dus vooral kritisch voordat je aan een training begint. Eenmaal begonnen, is het namelijk grotendeels aan jou wat je eruit haalt. De trainer is er om je te faciliteren en te begeleiden. Maar zelf thuis oefenen blijkt vaak de grootste uitdaging te zijn.

 

Wat is mindfulness niet?

 

Voordat je aan mindfulnesstraining begint, is het dus goed om te weten wat het is, maar ook wat het niet is. Mindfulness is geen:

• therapie (het is een training en iedereen is deelnemer);
• praatgroep (er wordt voornamelijk gesproken over de ervaringen tijdens de training);
• ontspanningscursus (de meditaties zijn wel bedoeld om ontspannender in het leven te staan, maar je leert geen instant ontspanningstrucjes);
• klassieke meditatie (gedachten, gevoelens en emoties zijn juist onderdeel van de meditaties);
• quick fix (maar het is een manier van leven waarin je zo goed mogelijk voor jezelf zorgt);
• theoretische cursus (want ‘praten over’ houdt je weg van de ervaring);
• religiegebonden training (maar een aandachtstraining).

Wil je meer lezen over mindfulness? Dan is dit boek een aanrader:

 

 

(De eerste editie van dit boek heet ‘Aandachtgerichte cognitieve therapie bij depressie’).

 

Gratis ‘Mindful Sunday’

 

Om je op een laagdrempelige manier kennis te laten maken met mindfulness, organiseert Gϋldane Döymaz voor lezers van dit blog een gratis ‘Mindful Sunday’. Deze vindt plaats op zondag 25 februari 2018 van 12.00 – 14.00 uur in Rotterdam (Kralingen). Er zijn zes plaatsen beschikbaar, dus wees er snel bij! Je kunt je aanmelden door een mailtje te sturen naar guldane@groeiparel.com. Ik kom ook!

 

Mindfulness? Wil jij het leren, of heb jij er ervaring mee? Leuk als je een berichtje achterlaat!