Hoe gedraag jij je in je gezin, op je werk of bij vrienden? Dat hangt natuurlijk een beetje af van de situatie. Maar een groot deel van je manier van denken en doen is stabiel, zowel in verschillende situaties als met het ouder worden (vanaf 20-30 jaar). Dit is je persoonlijkheid, of karakter. Je kunt je persoonlijkheid zelfs in maar vijf termen samenvatten: de Big Five. Dit is de meest onderzochte en gebruikte persoonlijkheidstheorie in de psychologie.
Nieuwsgierig naar de Big Five?
Dat waren diverse persoonlijkheidsonderzoekers ook. Ze testten álle woorden die in woordenboeken te vinden zijn, waarmee mensen elkaars persoonlijkheid omschrijven. Deze bleken in vijf kernwoorden samen te vatten.
Je persoonlijkheid in vijf kernwoorden
Eigenlijk staan de vijf kernwoorden die je karakter samenvatten gewoon voor de vragen die jij jezelf waarschijnlijk ook (onbewust) stelt als je een nieuw persoon ontmoet.
- Introvert of extravert: zal deze persoon mij domineren?
Denk bij ‘introvert’ aan termen als bedeesd, stil, onderdanig en geremd en bij ‘extravert’ aan zelfverzekerd, spraakzaam, assertief en spontaan.
- Altruïstisch (vriendelijk): zal ik deze persoon graag mogen?
Ben je koel, onvriendelijk, zelfzuchtig, tegenwerkend en strak? Dan ben je niet altruïstisch. Ben je hartelijk, vriendelijk, onzelfzuchtig, meewerkend en soepel? Dan ben je het wel.
- Consciëntieus (nauwkeurig, ijverig): kan ik het werk van deze persoon vertrouwen?
Een consciëntieus persoon is bijvoorbeeld nauwkeurig, nauwgezet, grondig, zorgvuldig en ijverig. Iemand die onnauwkeurig, achteloos, nalatig, onzorgvuldig en lui is, is dat niet.
- Neurotisch of emotioneel stabiel: is deze persoon ‘gek’?
Ben je een neurotisch type? Dan ben je bijvoorbeeld zenuwachtig, nerveus, gespannen, onstandvastig en opvliegend. Daar tegenover staan termen als: rustig, op je gemak, ontspannen, standvastig en kalm.
- Openheid voor ervaringen: is deze persoon bijdehand?
Daaronder vallen termen als intelligent, verstandig, fantasierijk, creatief en leergierig. De tegenpolen zijn onintelligent, onverstandig, fantasieloos, a-creatief en ongeïnteresseerd.
Niet zwart-wit
Natuurlijk ben je meestal niet zwart-wit het een of het ander: de meeste mensen bevinden zich ergens tussen de twee uitersten van een ‘Big Five-persoonlijkheidstrek’ in. Ik ben bijvoorbeeld gemiddeld introvert/extravert en behoorlijk consciëntieus.
Saillante details!
Opvallende details zijn dat mannen gemiddeld op bijna alle persoonlijkheidstrekken lager scoren dan vrouwen, behalve op ‘openheid voor ervaringen’.
Naarmate mensen ouder worden, nemen hun consciëntieusheid (nauwkeurigheid, ijver) en vriendelijkheid vaak toe en hun openheid voor ervaringen en neuroticisme af (dit laatste vooral bij vrouwen).
Handig hulpmiddel hè, om jezelf en de mensen om je heen snel te kunnen plaatsen en om bijvoorbeeld te begrijpen waarom je wel of niet goed met iemand matcht?
[Bronnen: Psychologie, Marc Brysbaert; Wikipedia; 123test.nl]
Wat denk jij?